Trzy Filary Emerytalne – Zabezpieczenie Emerytalne

Filary Emerytalne to z nich składa się system emerytalny w Polsce. Są to elementy odpowiadające za wysokość emerytury oraz to, czy będzie ona wypłacana.

Filary emerytalne w Polsce

W Polsce istnieją trzy filary emerytalne. Zostały one ustanowione po reformie emerytalnej wprowadzonej w naszym kraju w 1999 roku. Reforma ta polegała na podziale zabezpieczenia emerytalnego na trzy części, nazywane filarami. Każdy z tych trzech filarów jest inny. Posiada inne instrumenty wchodzące w jego skład, które różnią się wymagalnością.

Filary funduszu emerytalnego – I Filar

W skład filarów funduszu emerytalnego, tak jak powiedzieliśmy wcześniej, wchodzą 3 elementy. Jedynie dwa z nich są obowiązkowymi filarami emerytalnymi. Pierwszy filar jest obowiązkowy i w jego skład wchodzi konto ubezpieczonego prowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość wypłaconej emerytury z tego filaru zależy od sumy składek zebranej na tymże koncie oraz na średniej długości życia.

Zatrzymajmy się tu na moment, jakiej długości życia? O co tu chodzi? Otóż pomyślmy o tym jak o ułamku. Licznikiem naszego ułamka dla ZUS-u jest suma uzbierana przez płatnika na indywidualnym rachunku, to jest jasne. Natomiast mianownikiem jest średnia dalszego trwania życia. GUS prowadzi taką ewidencję i udostępnia tabelę średniego dalszego  trwania życia. Tak więc, możemy zauważyć pewną zależność, im dłużej pracujemy, tym mamy większą sumę na rachunku a nasza średnia dalsza długość życia się zmniejsza. Zgodnie z zasadami matematyki, miesięczna emerytura będzie wyższa.

Zastanawiacie się jak wysoka jest składka na ZUS w I Filarze? Jest to 12,22% naszego wynagrodzenia. Istotną informacją o tym filarze jest również to, że kwota uzbierana przez płatnika składek na koncie nie podlega dziedziczeniu oraz nie można jej wcześniej wypłacić. Co w praktyce oznacza, że Państwo obliguje się do utrzymywania nas poprzez wypłatę emerytur do momentu naszej śmierci, ale my sami nie możemy odebrać zapłaconych składek i pozbawić się emerytury państwowej. 

Filary emerytalne – II Filar

Omówiliśmy właśnie pierwszy filar, jeden z dwóch obowiązkowych. Jak zapewne się domyślacie, teraz przedstawimy sobie drugi, również obowiązkowy, choć nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę. Zakładam, że część z was słyszała o OFE, kilka lat temu było o tym głośno. Otwarty fundusz emerytalny, bo tak brzmi rozwinięcie skrótu, jest osobą prawną, która stanowi odrębną masę majątkową reprezentowaną przez Powszechne towarzystwo emerytalne (PTE). Drugi filar składa się właśnie z OFE i subkonta ZUS, lub jeśli ktoś nie ma konta w OFE z samego subkonta ZUS.

Wysokość zgromadzonych kwot w tym filarze nie zależy już jedynie od ilości wpłat, ale również od efektywności inwestowania środków w funduszu (OFE) oraz wysokości składek  na subkoncie ZUS. Jeśli posiadamy jedynie subkonto, w takim przypadku składka w całości trafia na to subkonto i jej wartość wynosi 7,3%. Natomiast gdy posiadamy konto w OFE w takim wypadku składka 7,3% rozdzielona jest pomiędzy te dwa konta.  Wynosi odpowiednio 4,38% subkonto i 2,92% OFE. Różnica pomiędzy tymi filarami jest taka, że składki w II Filarze podlegają dziedziczeniu. Natomiast tak jak w I filarze, ubezpieczony nie może ich wcześniej wypłacić w całości.

Filary ubezpieczeń emerytalnych – III Filar

Akapity wyżej poświęciliśmy obowiązkowym filarom, został nam ostatni, trzeci do omówienia. Może się zastanawiacie, ale skoro już korzystamy z dwóch filarów, to po co nam trzeci? Otóż, gdybyśmy porównali system emerytalny sprzed reformy a po wprowadzeniu trzech filarów, okazałoby się, że wysokość emerytury wypłacane z dwóch obowiązkowych filarów jest zauważalnie niższa niż sprzed reformy.

W skład trzeciego filaru zabezpieczenia emerytalnego wchodzą takie elementy jak Indywidualne konto emerytalne (IKE), Indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), Pracownicze programy emerytalne (PPE) oraz Pracownicze plany kapitałowe (PPK). Jak wcześniej zaznaczyliśmy, jest to filar dobrowolny. Wysokość kwot, które zostaną zgromadzone w III filarze zabezpieczenia emerytalnego zależy od efektywności inwestowania środków, oraz wysokość składek, także zbliżone do zasad z II filaru.

Składki oraz ich wysokość jest uzależniona od programu który wybierzemy, więc w odróżnieniu do dwóch pierwszych nie ma jednego ustalonego progu składek. Kwoty podlegają dziedziczeniu oraz istnieje możliwość wcześniejszej wypłaty, co nie ma miejsca w dwóch poprzednich Filarach.

Niestety, IKE oraz IKZE mają ograniczenia w ilości wpłat, więc rocznie możemy wpłacić jedynie określoną kwotę na te konta. Dla Indywidualnego konta emerytalnego limit wpłat wynosi trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego brutto. Na rok 2021 przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wyniesie 5 259 zł. Oznacza to że w roku 2021 suma wpłat na IKE nie może przekroczyć trzykrotności tej sumy, czyli 15 777 zł. Natomiast limit dla IKZE wynosi 1,2 krotność prognozowanego wynagrodzenia, czyli 6 310,80 zł. 

Dlaczego ZUS jest obowiązkowy?

Obowiązek odprowadzania składek ZUS, warunkuje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Artykuły mówiące o obowiązkowości to Art. 6, art. 11 i art. 12 ustawy. 

Filary Emerytalne – Jak ZUS oblicza emeryturę?

Wysokość naszej emerytury ZUS oblicza dzieląc podstawę obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia. Jak mówiliśmy na początku artykułu, im dłużej pracujesz tym większą emeryturę otrzymasz.

ZUS czy IKE?

W zasadzie, to nie mamy takiego wyboru. ZUS jest obowiązkowy a IKE nie. Nie możemy zastąpić I filaru III filarem. Ale osobiście uważam, że warto skorzystać z opcji które oferuje nam III filar emerytalny. Przyszłość jest niepewna, nie wiemy czy obecny system emerytalny przetrwa oraz czy nie czeka nas kolejna reforma. Natomiast odnosząc się jedynie do teraźniejszości, warto korzystać ze wszystkich III filarów emerytalnych, gdyż możemy dzięki temu uzyskać zauważalna zmianę w wysokości naszych emerytur.