Czy można przewidzieć cykl koniunkturalny?
Wahania koniunktury gospodarczej, Czy można przewidzieć cykl koniunkturalny? Opisywane zjawisko jest nieodłącznym elementem gospodarki, sprawdź jak działa i czym jest cykl koniunkturalny.
Cykl koniunkturalny
Mianem cyklu koniunkturalnego określa się sytuację w gospodarce, która w głównej mierze opiera się na wahaniach czynników ekonomicznych. Same wahania czynników nie stanowią jeszcze cyklu, całość musi być wsparta trendem wzrostu gospodarczego, który najczęściej przedstawiany jest w formie krzywej na wykresie. Idealny cykl koniunkturalny jest przedstawiony w postaci paraboli zmieniającej kierunek przegięcia.
Mierniki ekonomiczne
Indykatorami wykorzystywanymi w celu określenia cyklu koniunkturalnego są takie wskaźniki jak Produkt Krajowy Brutto, nakłady inwestycyjne oraz dochody ludności. Oprócz wymienionych, często używane są również wskaźniki odwołujące się w sposób bardziej bezpośredni do obecnej sytuacji koniunktury. Są to zatrudnienie, relacja eksportu do importu czy chociażby zyski przedsiębiorstw.
Kiedy jest dobra koniunktura gospodarcza?
Aby móc stwierdzić, że panuje dobra koniunktura gospodarcza należy przeanalizować kilka czynników. Po pierwsze, dochód narodowy powinien wzrastać, gospodarka powinna posiadać wysoki poziom zatrudnienia, dobrą relację handlową oraz zachowywać równowagę makroekonomiczną. Analogicznie do wymienionych czynników, gdy panuje zła koniunktura zauważalny jest spadek, bądź stagnacja, dochodu narodowego, wzrost bezrobocia oraz pogorszenie handlu zagranicznego objawiające się obniżeniem wolumenu sprzedaży.
Jak zmierzyć wzrost gospodarczy
Jedną z podstawowych metod pomiarowych wzrostu gospodarczego jest analiza tempa zmian sumy dóbr i usług konsumenckich, uwzględniając ich jakość wyrażoną w formie pieniądza, która to przypada na jednego mieszkańca w okresie jednego roku. Zgodnie z tymi zasadami wyróżniane są takie typy wzrostowe:
- Równomierny wzrost gospodarczy
- Przyśpieszony wzrost gospodarczy
- Malejący wzrost gospodarczy
Klasyczny cykl koniunkturalny
Cykl koniunkturalny w ujęciu klasycznym składa się z czterech następujących po sobie faz. Kolejno są to ożywienie, rozkwit, kryzys oraz depresja. Ożywienie i kryzys mają charakter dynamiczny, charakteryzują się zmianą (wzrostem lub spadkiem) mierników o charakterze pozytywnym. Rozkwit i depresja mają charakter bardziej statyczny, charakteryzują się tym, że mierniki pozostają w danym (wysokim lub niskim) poziomie.
Uznaje się, że po II wojnie światowej klasyczny czterofazowy cykl koniunkturalny przekształcił się w cykl zawierający dwie fazy – fazę spadku określaną mianem recesji oraz fazę wzrostu nazwanej ekspansją.
Podział cykli koniunkturalnych
Cykle koniunkturalne można podzielić w zależności od czasu ich trwania. Istnieją cykle sezonowe (1 rok), które są często związane z porami roku i ich wpływem na np. rolnictwo, krótkie (2-4 lata), średnie (8-10 lub 15-25 lat), oraz długie (40-60 lat).
Cechy cyklu koniunkturalnego
Każdy cykl koniunkturalny posiada swoje cechy, cykle różnią się względem siebie długością trwania, przełomem, fazami (szczególnie czasem trwania poszczególnych z nich), amplitudą i intensywnością odchyleń.
Przyczyny wahań koniunkturalnych
Odchylenia i ich intensywność zależą od następujących czynników:
- skłonność do oszczędności i tezauryzacji
- obniżony popyt konsumpcyjny
- użytkowanie wynalazków
- nadmierny przyrost mocy wytwórczych w okresie ożywienia
- wykorzystanie mnożników, akceleratorów
- oczekiwania konsumentów i przedsiębiorców
Czy można przewidzieć cykl koniunkturalny?
Cykl koniunkturalny posiada określone ramy – w zależności od tego, czy przyjęte zostanie założenie o jego klasycznej formie czy też tej używanej po II WŚ. Badacz jest w stanie wskazać następną fazę cyklu. Zdecydowanie trudniej wskazać konkretną datę przejścia między fazami. Gdy faza jest prawidłowo określona, to następująca po niej również. Możemy oszacować przejście bardziej lub mniej dokładnie w zależności od dokładności przeprowadzonej analizy wskaźników. Nasuwa się jednak pytanie, czy któraś faza może zostać pominięta? Albo czy fazy muszą się zmieniać?
Bibliografia:
Conference Series on Public Policy (Vol. 25, pp. 11-44). North-Holland.
Burda M., Wyplosz C., Makroekonomia – podręcznik europejski, PWN Warszawa 2000
Barczak R., Nowe oblicza cyklu koniunkturalnego, PWE Warszawa 2006
Cooley, T. F. (1995). Frontiers of business cycle research.
Marciniak S. Makro- i mikroekonomia podstawowe problemy współczesności, PWN Warszawa 2013, s. 481- 492.
Prescott, E. C. (1986, September). Theory ahead of business-cycle measurement. In Carnegie-Rochester
Rybarski A. Podstawy makroekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWSZ w Nowym Sączu, Nowy Sącz 2014, s. 65-
67.
Schumpeter, J. A. (1934). The theory of economic development: An inquiry into profits, capital, credit, interest,
and the business cycle (Vol. 55). Transaction publishers.
